कथा ♦ पंचम अधिकारी♦ दक्षिणी ब्रसेल्सको त्यो पार्कमा जाँदा सुनिता सुर्ताले सिट्ठी थिई । त्यही पार्क, जसले उसको दिमागमा धपेडीको घण्टी बजाइरहन्छ । पोखरीको पल्लोपट्टिको व्यस्त पाटोले कहिल्यै आकर्षण गरेन । वल्लोपट्टिको त्यो ठिंग रूखको सामुन्नेको एकांकी सिट सुनिताको अभ्यस्त ठाउँ हो । आज त्यहाँ अर्कै युवती बसिरहेकी छे । देख्दैमा थाहा हुन्छ- ऊ बेबी-सिटर हो । नजिकै उभिएको केटो…
कतिपय भिडिओ गेमलाई साहित्यिक गेमभन्दा पनि फरक पर्दैन। यी गेमहरू खेल्दा यस्तो लाग्छ, भविष्यका उपन्यासहरू भिडिओ गेममा खेल्दै पढिनेछन्।
कालजयी हुनलाई राम्रो साहित्य मात्र भएर पुग्दैन । राम्रो साहित्य हो भन्ने मानिएर कालखण्ड बिताउनु पर्छ ।
समकालिन नेपाली प्रवासी/डायस्पोरिक साहित्यको समस्या नै यो छ की ओल्टाइपल्टाइ नोस्टाल्जिक रोइलो हुने गरेको छ । कथाका विविध पाटाहरूको प्रस्तुति खै? सप्तरंगी टोटालिटीमा बाँच्नेहरूको कहानी खै?
अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज (अनेसास ) को आयोजनामा भएको त्रिदिवसीय आठौँ विश्व सम्मेलन फागुन २५ दखि २७ गते (तदनुसार मार्च ८ देखि १०) सम्म पोर्चुगलको राजधानी लिस्बोनमा सम्पन्न भएको छ। प्रवासमा नेपाली भाषा-साहित्यको प्रवर्द्धनमा सक्रिय अनेसासको सम्मेलनमा पोर्चुगलबाहेक पनि युरोप, अफ्रिका, अमेरिका र एशियाका बिभिन्न देशबाट प्रतिनिधिहरूको सहभागिता रहेको थियो। कार्यक्रमको पहिलो दिन फागुन २५ गते शुक्रबार महिला सम्मेलन आयोजना…
लामो समयपछि अस्ति म लुभेनको डाउन टाउनमा बरालिन निस्केको थिएँ । एक जना मित्र भेट भए । भने- ‘तपाईं हावा मान्छे !’ एकछिन म अलमलिएँ र गम खान थालेँ । ‘हैन, खास के भो र ?’ ‘त्यो मैले छपाइदिनुस भनेको समाचार किन नछपाइदिनु भएको ?’ बित्यास । अनावश्यक बित्यास । उनको समाचार नछपाइ दिएर म हावा भएँ । मैले छापी दिने…
गाउँ छोडेर युवाहरू सहर आए। तर, त्यहाँ पनि उनीहरूले सोचेजस्तो नभएपछि बिदेसिएका छन्।
प्रवासी जीवन भएकाले घरमा एउटा भाषा हुन्छ र स्कुलमा अर्कै भाषा बोल्नुपर्छ। स्कुलको भाषामा नानीहरूको शैक्षिक भविष्य अडिएको हुन्छ। घरायसी भाषामा अपनत्व जोडिएको हुन्छ।
हिमालपारिका जिल्ला भनेर चिनिने जिल्लाहरू मुस्ताङ र मनाङको सौन्दर्य भिन्दै खालको छ। तिब्बत पश्चिमा पर्यटकहरूको निम्ति खुला नहुँदा अनेकन पश्चिमा पर्यटकहरू यीनै ठाउँहर घुमेर मन बुझाउँथे । गण्डकी प्रदेशको उत्तरमा अवस्थित मनाङ मुस्ताङको तुलनामा अझ कम भ्रमण गरिनेमा पर्छ। पदयात्रीको गन्तव्य मार्ग अन्नपूर्ण पदमार्ग, बहुमूल्य जडीबुटी, वन सम्पदा, अपार जलस्रोतको धनी, विश्वको सबैभन्दा अग्लो स्थानमा रहेको तिलिचो ताल तथा कुण्डको…
जनसंख्याको हिसाबले सबैभन्दा ज्यादा काला जातिहरू बस्ने राज्यहरूमा टेक्सास, फ्लोरिडा र न्युयोर्क पर्दछन्। तर अनुपातको हिसाबले कोलम्बिया डिस्ट्रीक, मिसीसिपी र लुजियानामा घनत्व ज्यादा रहेको छ।
लुभेन, बेल्जियम। मूलधारको भाषा फरक भएपछि आफ्नो भाषा कसरी जोगाउने र आफ्ना नानीहरूलाई कसरी भाषा सिकाउने भन्ने चिन्ता र चासो हुनु स्वाभाविक हो। यही चासो छ विदेशमा बस्ने थुप्रै नेपालीहरूमा। विकसित पश्चिमा देशहरूमा नेपाली समुदायले खास आकार ग्रहण गर्दै जाँदा ती देशहरूमा नेपाली नानीहरूलाई भाषा-संस्कृति सिकाउने उल्लेखनीय प्रयासहरू भएका छन्। यसका निम्ति नेपाली पाठशालाको स्थापना गरेर पठनपाठन हुने गरेका छन्।…
सायद अबको नेपालमा, चुनावी भाषणको उत्तेजना र पुरानो लिगेसीको नाताले मात्र काँग्रेस, एमाले र माओवादीलाई भोट हाल्ने र फुर्सदमा पछुताउने नगर्लान्! देश बदल्छु भन्ने काँग्रेस, एमाले र माओवादीका नेताहरू आफै बदलिन तयार छन् की छैनन्?
पुस्तकको बिक्री बितरणमा यसको ठूलो भूमिका हुन्छ। ब्रान्डेड कपडाको आवरणमा दुःखी मन हुन सक्ने भए जस्तै, आकर्षक टाइटलको कभरमा मामुली लेखन-देह पनि हुनसक्छ।
यद्यपि नेपालमा अझै पनि महाकवि देवकोटाकालिन लेखनको धङधङ्ती जताततै देख्न सकिन्छ। गतिशील लेखकहरू नयाँ युगको नयाँपनसँग अद्यावधिक हुनैपर्छ।
मान्छेहरू भन्छन्- पैसाले खुसी किन्न सक्तैन। तर, नेपालमा पैसाले भोट चाहीँ किन्न सक्छ। मान्छेहरू भन्छन्- लोकतन्त्रमा भोट महत्वपूर्ण हुन्छ। र नेपालमा नोटले भोट किन्न सक्छ।